Wat is een vijzel?
Vijzels worden al eeuwenlang gebruikt als vermaler en vermenger van kruiden en specerijen. Een vijzel wordt ook wel eens mortier genoemd en bestaat uit een kom en een stamper. De kom is van hard materiaal gemaakt, zoals graniet, marmer, aardewerk, hout, metaal of zelfs kristal.
De kom kan aan de binnenkant zowel glad als ruw zijn. Ruw heeft de voorkeur, omdat de kruiden en specerijen zo beter blijven liggen en makkelijker vermalen kunnen worden. Ook de kop van de stamper waarmee je de ingrediënten gaat vermalen kan het beste ruw zijn. Zo ontstaat er namelijk maximale wrijving tussen de kom en de stamper.
Met een vijzel kun je de ingrediënten pletten door er mee te stampen en je kan ze vermalen door de stamper in de kom rond te draaien. Bij beide methodes moet je wel veel kracht zetten. Krachtige handen en armen zijn dus een must voor het gebruik van een vijzel.
Wanneer je gebruik maakt van een vijzel komen de smaken en geuren van je ingrediënten zo goed mogelijk naar boven. Alles wordt behouden, waardoor je gerechten een stuk lekkerder smaken dan wanneer je gebruikt maakt van bijvoorbeeld een staafmixer. Bij een staafmixer bestaat het gevaar dat de aroma’s kapot worden vermalen en dat er teveel zuurstof en hitte vrijkomt, waardoor de voedingswaarden beïnvloed kunnen worden. Een vijzel geeft je ook veel controle over hoe fijn je je ingrediënten vermaalt en daarmee heb je ook invloed om de sterkte van de smaak.
Vijzels kun je niet alleengebruik voor het vermalen en mengen van droge kruiden, zodat je zelf bijvoorbeeld een heerlijke peper en zout mix kunt maken. Het is ook zeer geschikt voor het maken van je eigen huisgemaakte pesto, guacamole, sauzen of dressings.
Waar op letten bij de aanschaf van een vijzel?
Wanneer je opzoek gaat naar een vijzel zal je waarschijnlijk als eerste naar het uiterlijk kijken. Staar je hier echter niet blind op, want niet elke vijzel werkt prettig. Kies niet voor een vijzel die te poreus is, want dan kunnen er voedselresten achterblijven in de wand. Let ook op het gewicht. Een zware vijzel blijft namelijk beter op z’n plaats staan.
Let goed om de grote van de stamper, als je met groter voedsel aan de slag gaat is een grote stamper een must. Een te korte stamper is onmogelijk te gebruiken. Je zal namelijk met je hand steeds tegen de kom aan stoten. De kop van de stamper moet ook breed genoeg zijn, zodat je er ook daadwerkelijk mee kunt stampen en niet alleen in de kom kunt roeren.
Het materiaal van de vijzel is ook belangrijk. In de meeste gevallen kun je het beste een stenen vijzel gebruiken, zoals graniet of marmer. Deze materialen zijn ster, dicht en solide, waardoor je er makkelijk dingen mee kunt pletten.
Let ook op de vorm van de kom. De binnenkant moet goed rond zijn, zodat je ook overal kunt komen met de stamper en er geen etensresten achterblijven waar je niet bij kunt komen.
Kijk ook naar de grote van de kom. Deze moet passen bij de ingrediënten en hoeveelheden die je gaat vermalen. Bij grote ingrediënten is een grote kom fijn. Maar als je alleen een handje peper wilt vermalen kun je weer beter kiezen voor een kleine kom. Het is dan ook fijn om vijzels te hebben van verschillende groottes.
Vijzel gebruiksklaar maken
Sommige vijzels hoef je alleen even af te wassen en kun je vervolgens gebruiken. Maar vooral bij de stenen varianten is dat niet het geval. In bijvoorbeeld granieten vijzels kunnen wat zwakker deeltjes/steentjes zitten. Voordat je je vijzel gaat gebruiken is het belangrijk om deze te verwijderen, zodat het niet in je eten terecht komt. Om je vijzel goed voor te bereiden op gebruik moet je de onderstaande stappen doorlopen.
Bij de eerste stap doe je een klein handje witte rijst in de vijzel. Vermaal de rijst helemaal totdat het fijn is. Doe dit door te pletten, draaien, schaven en stampen. Zet hier flink wat kracht bij. Als je het grootste gedeelte van de rijst hebt vermalen gooi je het weg en begin overnieuw. Dit doe je om loszittend gruis of granietpoeder los je malen. Herhaal deze stappen, totdat het rijstmeel helemaal wit uit de vijzel komt en er geen stukjes steen meer in zitten. Meestal is dit twee keer doen wel voldoende.
Spoel de vijzel af onder lauwwarm water en droog hem goed af.
Nu doe je een handje kokosrasp of pinda’s in de vijzel. Draai nu flink met druk, zodat het geheel gaat plakken aan de kom. Draai door totdat de hele binnenzijde van de kom is bedekt met een laagje kokos of pinda. Laat dit een paar uur staan, zodat de olie van de kokos of pinda’s langzaam in de poriën van de vijzel kunnen trekken. Hierdoor ontstaat er een oliehoudende laag in de vijzel. Deze laag zal voor een groot deel voorkomen dat er smaken en geuren in de vijzel trekken.
Spoel de vijzel af met lauwwarm water en droog hem goed af. Nu is je vijzel klaar voor gebruik.
De meeste vijzels hebben een schoonmaak-instructie. Wanneer dit het geval is dien je die op te volgen. De meeste vijzels mogen niet in de vaatwasser, maar er zijn uitzondering. De meeste vijzels kun je het beste afspoelen met lauwwarm water en daarna goed afdrogen. Je kunt het beste geen afwasmiddel gebruiken. Is je vijzel erg vies geworden, dan kun je de methode om de vijzel gebruiksklaar weer gebruiken om geuren en smaken te verwijderen.
Vijzel en stamper
Wanneer je een vijzel koopt is dit eigenlijk altijd met een stamper. Het geheel van de kom en stamper is ook een vijzel. Maar met vijzel wordt vaak de kom aangeduid en daarom wordt er gesproken over een vijzel en stamper. Ook in dit artikel hebben we het als vijzel en stamper benoemd, maar ook als een geheel. Als je iemand zal vragen om een vijzel zal hij ook ongetwijfeld met de kom en de stamper aankomen, omdat die twee nou eenmaal bij elkaar horen.
Vijzel graniet
Hoewel vijzels van verschillende materialen gemaakt kunnen worden is de grote voorkeur graniet. Graniet is een natuursteen dat ontstaat als magma ondergronds stolt. Het wordt in grote stukken gedolven en komt voor in onder andere België, Frankrijk, Noorwegen en Zweden. Graniet bestaat uit mineralen. De mineralen bepalen ook de kleur van het graniet. De hoofdkleuren zijn zwart, wit en roze. Graniet is 100% een natuurproduct, hierdoor is elke granieten vijzel uniek. De prijs wordt bepaald door de waarde die eraan wordt gehecht en de zeldzaamheid en samenstelling. Graniet is krasvast, stootvast, slijtvast, hittebestendig en ongelofelijk hard. Het nadeel van graniet is echter dat het licht poreus is en gevoelig is voor bijtende/zure producten.
Hoewel een geglaceerde granieten vijzel er misschien mooier uitziet is dat niet de beste keuze. Een ruwe binnenzijde werkt namelijk vele malen makkelijker. Maar moet zoals eerder beschreven wel voorbehandeld worden.
Houten vijzel
Als je een vijzel wilt kun je ook voor een houten vijzel kiezen. Het materiaal is echter in de meeste gevallen te zacht om harde specerijen mee te bewerken. Een ander nadeel is dat er makkelijker geuren en smaken in blijven hangen. Er zijn ook houten vijzels die worden gemaakt van olijfbomenhout. Ze zijn stevig, niet poreus en meestal ook goedkoper dan andere soorten. Hierdoor is het ook mogelijk om harde specerijen te bewerken. Een ander voordeel aan olijfboomhout is dat het oliehoudend is, waardoor er niet zo snel geuren en smaken in trekken.
Wat is de beste vijzel van 2024?
De beste vijzel van 2024 vind je hieronder! Ben je op zoek naar de beste vijzel van hoge kwaliteit? Dan kun je het beste kiezen voor een van de producten uit de onderstaande top 5 lijst.
1. Granieten Vijzel – Beste Vijzel van 2024
Dit is de beste vijzel van dit moment. Kruiden en specerijen komen vele malen beter tot hun recht als je ze met een vijzel en stamper bewerkt. Door ze te vermalen en stampen met een vijzel en stamper komen de kruiden en specerijen beter tot hun recht, omdat de smaken en aroma’s veel beter bewaard blijven. Deze vijzel en stamper zijn ruw, zodat je kruiden, specerijen en kruiden in een handomdraai kunt vermalen en vermengen.
Aan zowel de binnen als buitenkant is de granieten vijzel ruw afgewerkt. Dit zorgt ervoor dat je meer grip hebt, zodat het makkelijker is om de vijzel te gebruiken. Daarnaast zorgt de ruwe afwerking er ook voor dat er maximale wrijving tussen de vijzel en stamper ontstaat. Zo kunnen de ingrediënten soepel worden vermalen en kun je heerlijk variëren met verse kruiden en specerijen.
De vijzel is zeer stevig en zwaar, waardoor hij vaak netjes op zijn plek staat tijdens het gebruik.
De diameter van de vijzel is 16 cm. De afmetingen zijn 16 x 16 x 8,5 cm. Dit maakt de vijzel groot genoeg voor al je kookkunsten. Zo kun je er bijvoorbeeld een kruiden pasta, pesto of verse salsa in maken.
De vijzel is niet alleen erg handig om te gebruiken, maar ziet er ook mooi uit en staat goed in elke keuken.
10.0Beoordeling*
- Ruw voor betere grip
- Zwaar
- Redelijk groot
- Fijn in gebruik
- Mooi design
- Geschikt voor harde ingrediënten
Te koop bij:
2. Coninx Vijzel met Stamper – Goede Prijs-Kwaliteit Vijzel
Als je dol bent op koken met verse kruiden en ingrediënten, dan mag deze Coninx vijzel inclusief stamper absoluut niet ontbreken in je keuken. Gemaakt van hard marmer, maakt deze vijzel het fijnmalen en stampen van ingrediënten moeiteloos. Hierdoor komen alle geuren en smaken optimaal vrij. De vijzel heeft een ruwe binnenkant voor een effectieve werking en is van buiten gepolijst voor een mooie uitstraling.
Met een diameter van 15 cm biedt deze vijzel voldoende ruimte voor al je kruiden en specerijen. De stevige antislip voet zorgt ervoor dat de vijzel stabiel op zijn plaats blijft tijdens het gebruik. De Coninx vijzel en stamper worden geleverd in een prachtige geschenkverpakking, waardoor het ook een geweldig cadeau-idee is voor kookliefhebbers. Ontdek de authentieke smaak en aroma’s van verse ingrediënten met deze handige en elegante vijzel in je keuken!
9.6Beoordeling*
- Stevige, stabiele bodem
- Duurzaam en gemakkelijk schoon te maken
- Inclusief stamper
- Krasbestendig
- Geschenkverpakking
Te koop bij:
3. Boska Vijzel Spicy – Beste Budget Vijzel van 2024
Wie graag in de keuken staat en met verse kruiden en specerijen werkt kan eigenlijk niet zonder een vijzel en stamper. Hiermee komen de geuren en smaken optimaal vrij en worden je gerechten lekkerder dan ooit. Bij deze marmeren vijzel heb je een prachtig gepolijste buitenkant die gezien mag worden en de binnenkant is ruw voor extra grip. Hij is voorzien van een stevige voet die hem op zijn plaats houdt. De diameter van de vijzel is 16 cm en hij is 6 cm hoog. Dit maakt hem groot genoeg voor veel toepassingen. De vijzel wordt geleverd met een stamper die er perfect bij past. Het uiteinde waarmee je de ingrediënten is ruw, zodat je kunt profiteren van een maximale wrijving tussen de stamper en vijzel. Het handvat is net zoals de buitenkant van de vijzel gepolijst voor een mooi uiterlijk.
9.4Beoordeling*
- Mooi design
- Ruwe afwerking aan binnenzijde vijzel en uiteinde stamper
- 10 jaar garantie
Te koop bij:
4. Inno Cuisinno vijzel – Goede Budget Vijzel
Deze robuuste granieten vijzel van Inno Cuisinno is een perfecte tool voor het fijnmalen van diverse ingrediënten zoals kruiden, specerijen en knoflook. Het harde graniet maakt het gemakkelijk om zelfs de hardste ingrediënten zoals peperkorrels en komijn fijn te malen, waarbij de geur en smaak optimaal vrijkomen. Met deze vijzel kun je ook heerlijke pesto, currypasta, knoflookmayonaise en dressings bereiden. Na gebruik kun je de vijzel eenvoudig met de hand wassen, zonder gebruik van afwasmiddel. Geniet van het gemak en de kwaliteit van deze granieten vijzel tijdens het koken en ontdek nieuwe smaaksensaties in je gerechten.
9.4Beoordeling*
- Makkelijk in gebruik
- Eenvoudig af te wassen
- Hoge kwaliteit
Te koop bij:
5. AdHoc Crush Vijzel – Goede Koop Vijzel
Als echte keukenprins(es) weet je dat kruiden en specerijen het beste tot hun recht komen als je deze vermaalt en stampt. Met een vijzel en stamper kun je dit in een handomdraai doen. De aroma’s en smaken komen beter tot hun recht en je gerecht veranderd in een meesterwerk. Je ingrediënten vermalen en stampen wordt nog leuker met een prachtige vijzel en stamper.
Deze vijzel heeft een buitenzijde dat is gemaakt van acaciahout, dit geeft hem een prachtig uiterlijk. Ook het handvat van de stamper is gemaakt van acaciahout, waardoor hij zeer prettig in de hand ligt. De binnenkant van de vijzel en de kop van de stamper zijn gemaakt van gietijzer. Hierdoor kun je je ingrediënten moeiteloos vermalen. Het fijne aan deze vijzel en stamper is dat ze eenvoudig schoon te maken zijn.
De vijzel heeft een diameter van 13 cm, hoogte van 7,5 cm en weegt 1,6 kg. De stamper heeft een diameter van 4,2 cm en een lengte van 12,5 cm.
9.0Beoordeling*
- Mooi design
- Handig in gebruik
- Ideaal voor zachte ingrediënten
- Lichtgewicht, kan daardoor makkelijker verschuiven
Te koop bij: