Wat is verband?
Verband is een lang stuk textiel waarmee je een gewond lichaamsdeel kunt omwikkelen. Op deze manier kun je een bloeding stelpen, een andere wondbedeker goed op zijn plaats houden, gebroken botten spalken, oedeem tegengaan of de bloedsomloop verbeteren.
Er zijn verschillende soorten verbanden om uit te kiezen voor verschillende doeleinden.
Een dekverband wordt gebruikt om een bloeding te stoppen. Het bestaat uit een steriel gaasjes dat je op de wond plaatst en daaromheen zit een, meestal licht elastisch, zwachtel. In theorie is ook een gewone pleister een dekverband.
Druk- of compressieverband wordt voornamelijk gebruikt bij een verstuiking of verzwikking. Bij een drukverband rol je eerst een laag watten op het verstuikte lichaamsdeel en daarom doe je een elastische zwachtel. Bij het aanleggen van dit verband dient er opgelet te worden dat er geen stuwing optreedt. Het verbinden dient dan ook op een speciale manier gedaan te worden.
Wonddrukverband is een verband dat je voor tijdelijk aanlegt om een heftige bloeding te verminderen, totdat er medische hulp aanwezig is. Het is een dekverband met daaroverheen een drukverband.
Een snelverband is een tijdelijk dekverband dat geheel steriel is en makkelijk aan te brengen is. Het wordt gebruikt om een wond voor infectie te behoeden tijdens het transport naar medische hulp.
Als laatste is er gipsverband. Dit verband wordt na het aanleggen hard. Het wordt voornamelijk gebruikt bij breuken.
Met verband wordt ook wel eens datgene bedoeld wat je op de wond legt om de genezing te bevorderen of het bloeden te stoppen. Het heet dan ook wel een wondverband. Om het wondverband heen dien je nog een tweede laag dekverband of snelverband te plaatsen.
Hydrocolloïd verband
Hydrocolloïd verband kan in bijna elke fase van wondgenezing ingezet worden en is dan ook effectief bij verschillende soorten wonden. Het is een verband dat over de hele wond wordt geplakt, waardoor de wond geïsoleerd wordt van zuurstof. Dit resulteert in een vochtig wondklimaat wat de wondgenezing versnelt. Het wondvocht wordt opgenomen door de hydrocolloid laag en vervloeit tot een gel die contact maakt met de wondbodem.
Dit verband is opgebouwd uit laag zelfklevend hydrocolloïd en een rubberachtige kunststof toplaag. Het bevat ook absorberende stoffen, zoals gelatine of pectine.
Hydrocolloid verband heeft meerdere voordelen. Zoals al eerder genoemd zorgt het voor een vochtig wondklimaat. Het voordeel hiervan is dat dood weefsel sneller wordt opgeruimd. Daarnaast groeien huidcellen beter en sneller in zo’n vochtig wondklimaat en je ervaart minder pijn als de wond vochtig wordt gehouden.
Een ander voordeel is dat het volledig afdekken van een wond zorgt voor een verschil in zuurstofconcentratie. Hierdoor worden bloedvaten geprikkeld om te groeien of vermeerderen naar een gebied met een lagere concentratie zuurstof. Een toename in bloedvaten rond de word betekent een sneller herstel.
Maar dat is niet het enige. Hydrocolloïd verband is ook nog eens heel praktisch in gebruik. Afhankelijk van de dikte van het verband en de hoeveelheid vocht in de wond, kan het hydrocolloïd verband meestal dagenlang blijven zitten. Zelf dagelijkse activiteiten en zelfs sport is mogelijk. Ook douchen is mogelijk als het verband goed opgeplakt zit.
Hydrocolloïd verband kan ingezet worden bij verschillende wonden en situaties. Zo is het geschikt voor brandwonden, schaafwonden, doorligwonden, slecht genezende wonden op het onderbeen, postoperatieve wonden, als bescherming voor de (gevoelige) huid en voor wonden die ontstaan na afname van huidweefsel ten behoeve van wondbedekking.
Hydrocolloïd verband is minder geschikt voor diepere wonden en wonden met beschadigde wondranden. Het is ook af te raden om te gebruiken als je allergisch bent voor bepaalde bestanddelen in de kleeflaag.
Alginaat verband
Alginaat verband is een verbandsoort waarin specifieke algen zitten verwerkt. Deze algen zorgen voor de vorming van een gellaagje als het in contact komt met wondvocht. Alginaat verband wordt ook gebruik voor het hemostatische effect. Daarnaast draagt het bij voor een optimale genezing.
Normaliter hebben alginaten geen antibacteriële werking. Als het geïmpregneerd wordt met zilver krijgt het een actieve werking tegen bacteriën. Maar dat is dus niet het geval bij elk alginaat verband.
Alginaat verband heeft zeer goede absorberende en reinigende vermogen. Bij het in contact komen wondvocht ontstaat er een vormvaste gel die goed contact heeft met het volledige wondbed en een vochtig wondklimaat. Daarnaast heeft het een bloedstelpende werking bij licht bloedende wonden. Het verband verkleeft niet met wonden en is daardoor makkelijk en pijnloos te verwijderen.
Dit type verband is voornamelijk geschikt voor wonden die veel wondvocht afgeven. Het wordt dan ook veel gebruikt bij eerste en tweedegraads brandwonden, schaaf- en snijwonden, chronische wonden, geïnfecteerde wonden en postoperatieve wonden. Daarnaast is het geschikt voor worden met dik debris of wonden die licht tot matig bloeden.
Alginaat verband is echter niet aan te raden voor mensen die overgevoelig zijn voor calcium-natriumalginaat. Het verband is ook weinig zinvol bij droge necrotische wonden. Daarnaast leent het zich ook niet goed voor derdegraads brandwonden of chirurgische spons.
Alginaat verband dient afgedekt te worden met een secundair verband.
Spica verband
spica is een soort spalk of verband dat gebruikt wordt voor het immobiliseren van gewrichten. Je ziet dat het vaak gebruikt wordt voor de duim en pols. Bij zo’n verband kunnen de andere vingers wel bewegen. Een spica verband kan bijvoorbeeld helpen om duimblessures te genezen. Maar je hebt ook spica verband voor de arm, hoofd en oksel.
Je hebt ook een spica heup verband. Deze is voor de compressie en stabilisatie van het heupgewricht. Dit kan bijvoorbeeld worden toegepast na een heup operatie of na repositionering bij een heup-dislocatie en posttraumatische of postoperatieve immobilisatie. Heb je chronische heupinstabiliteit, dan kan dit ook helpen.
Een spica verband wordt ook wel een gipsbroek genoemd bij baby’s en kinderen. Het bestaat uit aangelegd verband rondom het lichaam. Het is gemaakt van gips of sneldrogend lichtgewicht kunststof. Deze spica zorgt ervoor dat de benen van een baby of kind in een gespreide stand blijven. De gipsbroek zit vanaf de taille tot aan de enkels en soms zelfs de voeten. Het kruis blijft wel open. De binnenkant van het verband is zacht, hierdoor raakt de huid niet beschadigd. In de meeste gevallen zit deze spica om beide benen, maar in sommige gevallen om maar één been. Wanneer het om beide benen zit, dan zit er een stokje tussen de benen geplaatst. Dit is ter ondersteuning van het gips, zodat het niet bij de liezen breekt. Een gipsbroek is bedoeld voor kinderen met heupdysplasie of heupluxatie.
Zelfklevend verband
Zelfklevend verband is verband dat is gecoat met kleefstof een de zijkant. Bij zelfklevend verband is het niet nodig om het vast te zetten met verbandtape of iets dergelijks, Het verband kleeft namelijk aan zichzelf vast en blijft zo stevig zitten. Dit soort verband is verkrijgbaar in verschillende kleuren en designs. Het wordt ook zeer veel in de dierverzorging gebruikt, omdat het erg goed blijft zitten. Normaal verband wordt snel door dieren kapot gemaakt en van het verbonden lichaamsdeel gehaald.
Elleboog verband
Heeft iemand in jouw omgeving net een val gemaakt en zijn elleboog gekneusd of verstuikt? Dan kan het nuttig zijn om een elleboog verband aan te leggen. Dit kan ook wanneer de elleboog erg bloedt. Het is belangrijk om eerst een snelverband op de wond aan te brengen en daarna een drukverband. De elleboog dient verbonden te worden is een licht gebogen stand van ongeveer 120 graden.
Je begint met het aanleggen van een laag watten. Je begint bij de onderarm met een dubbele slag en zwachtelt naar boven toe. Laat de watten elkaar voor ⅔ overlappen. Eindig halverwege de bovenarm met een dubbele slag. De elleboog moet bedekt zijn met ongeveer 2 tot 3 lagen synthetische watten. Zwachtel NIET heen en weer, maar alleen van de onderarm naar de bovenarm.
Hierna leg je de ideaalzwachtel aan. Laat hierbij 1 tot 2 cm van de watten vrij. Zorg ervoor dat je in de rol kan kijken bij het uitrollen. Begin weer bij de onderarm en zwachtel weer overlappend omhoog. Bovenaan laat je ook weer 1 tot 2 cm van de watten vrij. Het verband zet je vast met een kleefpleister. Ook hierbij maar naar één kant wikkelen en niet heen en weer.
Let erop dat je licht druk zet bij het afrollen van de ideaalzwachtel. Probeer de rek goed te verdelen. Controleer of het verband niet te strak zit en vraag dit ook na bij de geblesseerde persoon. Deze mag geen koud gevoel of tintelingen in de vingers hebben. Je kan ook nog de capillary refill in de vingers controleren.
De capillary refill geeft een maat voor de doorbloeding van de huid, dit zegt wat over de bloedcirculatie. Druk tenminste 5 seconden stevig op de huid, zodat deze bleek wordt. Laat de druk los en kijk hoelang het duurt voordat de kleur weer is als voordat de druk werd gezet. De kleur moet binnen 2 tot 3 seconden weer normaal zijn.
Vinger verband
Heeft iemand in jouw omgeving zich in een vinger gesneden? Dat kan flink bloeden en dan dien je een vingerverband aan te leggen. Voor het aanleggen van een vingerverband heb je een speciaal vingerverband nodig, dit is een smalle (licht) elastische zwachtel. Meestal is het slechte 4 cm breed. Om het bloeden te stoppen en het bloed op te vangen heb je ook een steriel gaasje en watten nodig.
Laat de verwonde persoon eerst zijn hand omhooghouden en eventuele sieraden verwijderen. Als het nodig is geef je druk op de wond. Leg vervolgens het steriele gaasje op de wond en plaats de watten op het gaasje. Let erop dat de watten niet buiten de randen van het gaasje komen.
Pak nu de zwachtel en begin aan de basis van de vinger aan de handrug. Kijk in de zwachtel en rol hem 2 tot 3 keer over de vinger heen en terug. Je rolt hem dus over het topje van de vinger heen.
Ga nu weer omhoog richting het vingertopje en rol af naar de kant met de meeste vingers. Zwachtel ⅔ overlappen naar beneden. Wanneer je bij de basis van de vinger bent gekomen maak je een halve slag over de handrug naar de pols. Doe een hele slag om de pols heen. Vervolgens maak je weer een halve slag naar boven naar de gewonde vinger. Doe een hele slag om de basis van de vinger. Vervolgens doe je weer een halve slag over de handrug naar de pols. De zwachtel leg je vervolgens op de pols vast met kleefpleister.
Let erop dat het verband niet te strak aangelegd mag worden, want dat kan de doorbloeding van de vinger in gevaar brengen. Er mag ook nooit een drukverband om een vinger worden aangelegd.